Over spelen & waarom dat nuttig is

08-06-2018 ||

We zien allemaal weleens van die volwassen mensen die zich gedragen alsof ze weer even kind zijn. Mensen die hun zogenaamde volwassenheid even laten voor wat het is en gewoon lekker gek doen. Misschien worden er rare sprongen of vreemde geluiden gemaakt, wordt er tikkertje gespeeld of juist over de grond gerold. Wat er dan ook gedaan wordt, er is meestal een hoop plezier, gekheid en kinderlijke pret te zien bij die mensen die zichzelf weer even kind laten zijn.

Het zou zomaar kunnen dat jij dit gedrag of deze mensen bewondert, denkt 'ik wou dat ik dat kon'. Of misschien voel je juist dat je hun gedrag een beetje afkeurt, dat het 'doe eens normaal' stemmetje in je hoofd aangaat. Onder beide reacties (júist ook onder die afkeuring) zit heel waarschijnlijk het stiekeme verlangen om óók eens zo gek te doen verborgen, om je op jouw manier ook eens helemaal te laten gaan, alle voorzichtigheid overboord te gooien.

Uit het gareel

We hebben allemaal een innerlijke criticus in ons. Het stukje dat ons graag in het gareel houdt, dat ervoor zorgt dat we vooral niets doen dat afgekeurd kan worden, dat over onszelf of anderen oordeelt als we iets doen dat niet 'hoort'. De innerlijke criticus wil ons beschermen in sociale omgevingen: het is voor hem/haar belangrijk dat we leuk gevonden worden, lief gevonden worden, of misschien gewaardeerd worden door anderen. De innerlijke criticus heeft echter de neiging om ons een beetje té strak te houden, waardoor we in een soort stijve, serieuze variant van onszelf veranderen. Eentje waarmee we veilig zijn in de buitenwereld, maar ons diep van binnen misschien wel een klein beetje opgesloten voelen.

Ook ik heb zo'n criticus, een hele hele actieve zelfs. Een bange ook, eentje die mij op alle mogelijke manieren in het gareel en op het veilige pad wil houden. En dus ging ik zoeken naar manieren om mezelf net een beetje uit die comfort zone te helpen, om de tegenstellingen van de criticus op te zoeken om hem zo wellicht te verzachten. Ik merkte dat ik door dans een beetje uit de stijfheid kon komen, dat ik op mijn gelukkigst ben als ik met vieze kleren mag spelen in de natuur. Dat radslagen maken in het gras leuk is, dat rondspringen zonder reden alles behalve zinloos is, dat ik letterlijk zo blij werd als een kind als ik gewoon even uit mijn bol mocht gaan.

Spelen is nuttig

Spelen staat lijnrecht tegenover bezig zijn met iets nuttigs, met iets bereiken. Met spelen wordt namelijk niets bereikt, we doen het gewoon omdat het leuk is. Als we rondjes rennen en pret maken komt er van al die grote levensdoelen en to-do-lists werkelijk niets terecht. Wellicht vallen spelen en pret maken volgens sommigen (criticussen) in de categorie 'tijdsverspilling'. Maar spelen is allesbehalve nutteloos - ik denk dat er weinig zo belangrijk is als spelen in een maatschappij die zo gericht is op presteren. Dat we allemaal weleens een beetje meer uit onze bol zouden mogen gaan. Dat het hier reuzegezellig zou worden als iedereen héél even contact zou maken met die kinderlijke vreugde, die twinkelende pretoogjes die we allemaal hebben. Als we, in plaats van onze serieuze outfit, ons fleurige tuinbroekje aan zouden trekken.

Spelen gaat heel erg over je niets aantrekken van wat anderen van je vinden. Jezelf de ruimte geven om helemaal mee te gaan in je plezier, net als een kind dat een toren bouwt of een nieuw springkussen heeft. Om daar gewoon even helemaal in op te gaan, zonder te denken aan wat wie dan ook daar misschien van zou kunnen vinden. Als je kunt loslaten wat anderen eventueel van je zouden kunnen denken (je kunt tenslotte toch nooit in iemand anders hoofd kijken) krijg je onbewust ook een beetje meer zelfvertrouwen. En wie weet zet je die ander ook nog wel aan tot spelen.

Spelen is een activiteit die vanuit spontaniteit ontstaat, niet omdat het moet of omdat er een doel aan verbonden is. In ons dagelijkse leven zijn we zoveel bezig met serieuze dingen die ons vaak ook nog aardig wat stress bezorgen: we moeten werken, een huishouden doen, wie weet zijn er kinderen die opgevoed moeten worden. We moeten een huis betalen, vrienden zien, onszelf in vorm houden. We moéten zo vreselijk veel. Spelen is totaal het tegenovergestelde, en juist doordat we niets moeten verminderen we stress. Spelen zorgt voor ontspanning en een gevoel van vrijheid - iets heel belangrijks om ons dagelijkse (meestal minder ontspannen) leven mee te balanceren.

Méér spelen

Je kunt alleen spelen, je kunt met andere mensen spelen, en beiden zijn leuk. Wie weet kun je jezelf uitdagen om eens (of steeds vaker) een speelmoment in te lassen. Als je alleen bent kun je hoelahoepen, stoepkrijten, klimmen of knutselen. Als je samen bent... zijn er mogelijkheden te over. Of misschien kun je jezelf eens uitnodigen iets geks te doen waar anderen bij zijn, te huppelen midden op straat. Die twinkeling in je ogen te verwelkomen, op welke manier dan ook uiting te geven aan het kind in jou. Even alleen maar aan je eigen plezier te denken, in plaats van aan de mening van de ander. Ik probeer mezelf hierin te trainen, en merk dat ik stap voor stap steeds vrijer wordt, dingen steeds minder vreemd vind. Weer rondhuppel op straat.

Stiekem koester ik het verlangen dat er ooit speeltijd ingelast wordt op werk, dat er zoiets komt als een speeltuin voor volwassenen, dat er speeltoestellen in de stad komen te staan die absoluut niet leeftijdgebonden zijn. Zodat we, hoe jong of oud we ook zijn, allemaal het kind in ons kunnen laten spelen.