Van meisje naar vrouw (& rituelen)

15-12-2018 || Misschien is 'vrouw' worden iets dat na een bepaalde tijd gewoon gebeurd, maar voor mijn gevoel is er geen moment dat mijn overgang van meisje naar vrouw-zijn heeft gemarkeerd. Soms lijkt het zelfs alsof ik nog steeds aan het wachten ben totdat ik écht vrouw wordt. Wie beslist er eigenlijk vanaf wanneer ik een vrouw ben, en hoe kan een (liefdevol) ritueel helpen bij deze overgang?

Ik schrijf dit artikel vanuit mijn vrouwelijke perspectief en ervaring, maar iets vergelijkbaars geldt waarschijnlijk ook voor mannen :)

Toen mijn (engelse) vriend me afgelopen week heel liefdevol 'beautiful girl' noemde ging er bij mij een knop om. Het was alsof ik me opeens (en toen pas) ten volle kon realiseren dat ik niet langer een 'meisje' ben, maar een volwassen vrouw. Plompverloren gooide ik er dan ook uit dat hij me vanaf nu 'woman' mag noemen, het woord girl klonk me opeens zó vreemd in de oren dat ik er kriebelig van werd. Dus, op dat moment besloten wij dat ik vanaf nu een 'woman' was en hij een 'man' (de grapjas zegt nu elke ochtend met een lach 'hello woman' tegen me én zingt uit volle borst 'I'm not a girl' van Britney Spears).

Uiteindelijk gaat het er natuurlijk helemaal niet om hoe je vriend of wie dan ook in de buitenwereld je noemt, maar gaat het om de manier waarop je jezelf ziet. Om hoe je met jezelf omgaat en je naar jezelf kijkt. Dankzij deze kleine gebeurtenis leek het alsof ik opeens wakker werd en de ironie van de situatie inzag: welke 27 jarige vrouw noemt zichzelf ten slotte 'meisje'? Ik bedoel, toen ik 10 (en dus een meisje) was dacht ik heus niet 'als ik later een meisje van 27 ben...'. Nee, mensen van die leeftijd waren in mijn ogen dan al dik volwassen. Het waren volwaardige vrouwen. Niet alleen omdat ik dat als 10 jarig meisje vond - maar omdat ze dat ook zijn.

Vervolgens sprak ik vandaag een vriendin, die mij begon te vertellen over haar problemen met 'jongens'. De manier waarop zij dit beschreef, als ook de manier waarop haar zelfbeeld afhing van de goedkeuring van een ander, deden bij mij allerlei belletjes rinkelen. Het was alsof zij nog vastzat in het idee dat ze een meisje is, niet alleen door de man waar ze het over had een 'jongen' te noemen, maar ook door de manier waarop ze naar de situatie keek. En ze is hierin absoluut niet de enige, ik zie om me heen bergen volwassen vrouwen die de vrouw in zichzelf nog niet helemaal kunnen of durven leven. Inclusief ikzelf.

Als ik later een vrouw ben...

Het zette me aan het denken. Het lijkt wel alsof er in mij nog een meisje zit dat nog steeds aan het wachten is totdat ze vrouw wordt. Alsof ik nog steeds denk dat mijn borsten nog wel een beetje zullen groeien. Alsof ik nog vastzit aan het beeld van een meisje dat wacht totdat ze 'later' vrouw is en denkt dat dat nu nog niet het geval is. Maar wie beslist er eigenlijk vanaf wanneer ik een vrouw ben? In mijn cultuur zijn er geen/weinig overgangsrituelen (daarover later meer) en dus zal er misschien wel nooit een (officieel) moment komen dat mijn overgang van meisje naar vrouw-zijn markeert. En dus.. heb ik na 27 jaar eindelijk besloten dat ik vanaf nu een vrouw ben.

Toen ik mijn ideeën hierover met mijn vriendin deelde om haar te spiegelen, bleek dat zij hier heel veel herkenning in vond. Ook zij had het idee dat haar borsten nog niet die van een vrouw waren (ze is 28) en dacht onbewust dat het moment waarop ze écht vrouw zou worden nog wel zou komen. Het lijkt wel alsof, als we onszelf nog niet volledig voor volwassen vrouw aanzien, we hier ook nog niet naar kunnen leven. Alsof we, zolang we daar zelf in geloven, blijven vastzitten in het beeld van het meisje dat wacht totdat ze later een vrouw wordt. Misschien is dat ook wel iets dat op een bepaald moment gewoon gebeurt, dat samengaat met bepaalde gebeurtenissen of verantwoordelijkheden in je leven, maar voor mijn gevoel zouden wij als vrouwen (en dat geldt waarschijnlijk ook voor mannen) wel meer aandacht mogen besteden aan deze overgang. Mogen we onszelf veel eerder en bewuster gaan zien voor wie we echt zijn.

Rituelen

In veel culturen vindt er een uitgebreid overgangsritueel plaats om jongens of meisjes in te wijden in de wereld van de volwassen man of vrouw. Ik kan natuurlijk alleen vanuit mijn eigen ervaring spreken, maar ik heb geen ritueel meegemaakt waarin mijn vrouwelijkheid bestendigd werd, waarbij ik heel bewust de overgang maakte van meisje naar volwassen vrouw. Er zijn allerlei gebeurtenissen die het begin zouden kunnen zijn geweest van mijn vrouw-zijn: mijn eerste menstruatie, het verliezen van mijn maagdelijkheid, mijn eerste echte baan misschien. Hoe bijzonder deze momenten ook waren, ze voelen voor mij niet als dát moment.

Het is alsof ik steeds meer het nut van rituelen begin in te zien (ik heb het hier wel alleen over liefdevolle rituelen). Het gaat er niet persé om wat er zou moeten gebeuren bij zo'n ritueel, het gaat om het effect ervan - op het bewust stilstaan bij een bepaalde overgang of gebeurtenis. Lang heb ik gedacht dat 'ik zoiets niet nodig had', dat het een beetje vreemd was, of dat deze overgang vanzelf wel zou komen met bijvoorbeeld het uit huis gaan. Zou het kunnen dat ik die eigenlijk zo belangrijke stap een beetje onbelangrijk heb gemaakt, door er nooit bewust aandacht aan te besteden? Is het eigenlijk misschien wel heel belangrijk voor een meisje om 'ingewijd' te worden in het vrouw-zijn?

In de realiteit

Volgens mij heeft vrouw-zijn uiteindelijk niet zoveel te maken met leeftijd of met welke gebeurtenis dan ook, maar gaat het om de houding die je aanneemt naar jezelf en de buitenwereld. Misschien komt er bij het vrouw worden wel heel wat verantwoordelijkheid kijken en is het daarom een beetje spannend. Naar mijn idee gaat het vooral om het loslaten van bepaalde ideeën over jezelf - het niet meer hoeven voldoen aan welk beeld dan ook. Het niet meer nodig hebben van goedkeuring om te mogen zijn wie je bent. Voor mij heeft het vrouw-zijn vooral heel erg te maken heeft met echtheid: het leven (en jezelf) aankijken zoals het écht is. Met alles erop en eraan, ook al is dat niet zo picture-perfect als ik ergens misschien graag zou willen. En misschien is dit wel iets waar ik me nu pas aan toe voel, na 27 jaar 'meisje' te zijn geweest.

Nu ben ik opgegroeid in een cultuur waarbij er misschien geen aandacht besteed wordt aan deze overgang op de manier die ik zou willen. Ook heb ik er eerder als meisje/jongvolwassen vrouw niet over nagedacht dat zoiets voor mij belangrijk zou kunnen zijn. Maar nu ik mezelf zo rustig aan toch wel als volwassene mag gaan bestempelen voel ik de behoefte naar zo'n moment, naar zo'n markering, naar een overgangsritueel. Misschien zal mijn hele dorp niet meedoen, maar dat is geen reden om niet zelf het initiatief te nemen. En dus heb ik mijn vriendin opgebeld en voorgesteld om samen een klein ritueel te doen. We weten nog niet of we een kaarsje aansteken, in de zee springen of een dansje doen in onze mooiste kleren, maar we gaan even bewust stilstaan bij onze volwassen vrouwelijkheid. En wie weet zijn er meer vrouwen die dit onbewust als een gemis ervaren en die, samen met ons, deze overgang willen maken.