Waardeloos & waardevól

04-05-'18 ||

Diep van binnen hebben we soms heel vreemde overtuigingen over onszelf. Diepliggende overtuigingen die niet altijd even leuk zijn, waardoor we het grootste gedeelte van de tijd keihard aan het werk zijn om deze niet te hoeven voelen. Meestal als er hard naar een oplossing voor iets gezocht wordt, is dat een teken dat we van iets af willen (bijvoorbeeld van zo'n overtuiging). Dat we iets als een 'probleem' bestempelen. Zonder problemen zouden er ten slotte ook geen oplossingen gevonden hoeven worden.

Zo voelde ik deze week dat me iets flink dwarszat. Ik liep vast in mijn gepieker over werk (wat, waar, hoe, wanneer?) en merkte dat ik om me heen begon te grijpen in mijn zoektocht naar oplossingen. Hallo onrust, ongeduld en frustratie. Als ik nu maar werk zou vinden zou ik me tenminste niet meer zo gefrustreerd en onrustig hoeven voelen, dacht iets in mij. Het is wonderbaarlijk hoe ik mijn onrust, ongeduld en frustratie als 'probleem' zou kunnen bestempelen en deze weg wil hebben, terwijl het bij dit soort gevoelens vaak draait om iets diepers.

Dit klinkt misschien wat vaag, dus laat ik mijn situatie als voorbeeld nemen. Ik moe(s)t aan het werk van mezelf, en wel nu. Redenen die ik mezelf daarvoor gaf varieerden van 'ik moet geld verdienen' (wat niet onrealistisch is) tot 'ik moet nu echt iets gaan doen want anders word ik lui gevonden'. Dus. Lui zijn in de ogen van de mensen om me heen is blijkbaar een no-go, dus haalde mijn 'oplossingsteam' van alles uit de kast om dat te voorkomen.

Een laagje dieper

Terug naar die vreemde overtuigingen die we soms over onszelf hebben. Na even vissen en voelen kwam ik uit bij een kleine kwetsbare versie van mezelf, verscholen onder de onrust en frustratie. Een kleine kwetsbare versie van mij die zei: ik voel me zo waardeloos. Daar was ie, de overtuiging die ergens in mij verscholen ligt en die koste wat het kost niet waar mocht zijn: alles werd in het werk gesteld om vooral maar te bewijzen dat ik niét waardeloos ben.

Dergelijke overtuigingen zijn pijnlijk, maar ergens is het ook zo verhelderend. Ooit is in mij de overtuiging gekomen dat ik waardeloos ben (misschien wel toen ik nog heel klein was), en deze kleine versie denkt dit nog steeds. Het is even een klap in je gezicht als je erachter komt dat je je op een diep niveau blijkbaar zo waardeloos voelt en ook nog eens zo hard bezig bent dat te verblommen.

Maar eigenlijk is het ook heel mooi. Als je hier namelijk heel realistisch naar kijkt leer je dat het feit dat iets in jou zich waardeloos voelt nog niet wil zeggen dat je dan ook waardeloos bent. Toen ik de tijd nam me eens te verdiepen in deze kleine bange versie van mezelf kwam ik er al snel achter dat het helemaal niet zo erg is als iets in mij zich compleet waardeloos voelt, zolang ik mijn eigen waarde maar ken.

Van waardeloos naar waardevol

En warempel, juist door die waardeloosheid te voelen kun je je eigen waarde leren kennen. 'Hoe kan ik me nu niet waardeloos voelen als ik niets dóe, als ik niets bijdraag?' vroeg dat kleine stukje in mij zich af. Soms zijn het precies die kwetsbare vragen die je jezelf moet stellen om jezelf - in al je waarde - te hervinden.

Het antwoord dat kwam was verhelderend en onverwacht. Nu vraag je je misschien af hoe je antwoord kunt geven op je eigen vragen zonder dit antwoord te bedenken: soms is het mogelijk om de antwoorden die je al in jezelf draagt op te laten komen, om jezelf te verbijsteren met de wijsheid die je al die tijd al in je droeg. Je verzint niet, je laat toe en luistert.

Dit alles leerde mij dat ik waarde probeerde te verbinden aan iets: aan een bepaalde carrière, een bepaalde bezigheid, misschien wel een kledingstuk, of een bepaald beeld van mijzelf. Iets dat ik wil worden of zijn misschien. In mijn geval zijn dat een heleboel dingen: kunstenaar misschien, of heler, of therapeut. Of activist. Iets waarmee ik verandering kan brengen in de wereld. Ik realiseerde me dat ik diep van binnen heel graag mensen wil helpen, maar dat ik dit aan het verbinden was aan het uiterlijke plaatje van bijvoorbeeld therapeut.

Het subtiele verschil

Zie je het verschil? Het is zo subtiel, maar zo belangrijk. Je hoeft niet eerst iets te worden, iets te doen, iets te laten zien, om van waarde te zijn. Iédereen is van binnen op zijn eigen manier van waarde, zonder dat je daar ook maar iets voor hoeft te doen. Die waarde bén je gewoon, je zit er helemaal vol van.

En die waarde kun je leven, puur door jezelf te zijn. Door je kwetsbaar op te stellen. Door jezelf te laten zien aan de wereld zoals jij bent. En misschien doe ik dat, in mijn geval, ooit nog wel door middel van kunst of word ik die therapeut, maar dan gewoon omdat dat gebeurd en niet omdat ik iets in mij me verteld dat ik dat moet 'worden' om waardevol te zijn. Het lijkt alsof hier weinig tussen zit, maar tussen iets 'worden' en iets 'zijn' zit een wereld van verschil.

Door je ideaalbeeld van jezelf los te laten blijft er enkel datgene dat je al bent over, en kun je alleen maar nieuwsgierig zijn naar wat eruit wil komen. Welke vorm je zult kiezen om je waarde te leven. En ook ik ben nog onderweg. Wie weet wil die waarde van mij in de toekomst wel op een heel andere manier tot uiting komen dan al die beroepen die ik nu voor mezelf voor ogen heb. Maar tot die tijd ga ik lekker mezelf zijn, mág ik me af en toe even compleet waardeloos voelen, om diep van binnen toch te weten dat ik waardevól ben. Dat we allemaal waardevol zijn.